BM Genel Sekreteri, Kıbrıs Raporu’nda ileriye dönük sürece “eleştirel gözle” yaklaşılmasını istedi

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs meselesinin çözümü bağlamında “ileriye dönük sürece eleştirel bir gözle yaklaşılmasının” önem taşıdığını belirtti.

AA muhabiri, Guterres’in BM Güvenlik Konseyi üyelerine iletilen ve 13 Haziran 2024-11 Aralık 2024 dönemini kapsayan “İyi Niyet Misyonu” ve “BM Kıbrıs Barış Gücü (UNFICYP)” raporlarına ulaştı.

İyi Niyet Misyonu Raporu’nda BM Genel Sekreteri Kıbrıs Şahsi Temsilcisi Maria Angela Holguin Cuellar’ın görev süresinin 2024 temmuz ayında sonlandığı da resmi olarak kayda geçti.

Raporda, “Holguin’in tüm çabalarına rağmen” taraflar arasında Kıbrıs meselesinin çözümüne ilişkin “ortak zemin” bulunamadığına dikkat çekildi.

İki liderin 15 Ekim’de BM Genel Sekreteri’yle birlikte gayrıresmi akşam yemeği formatında bir araya geldiği anımsatılan raporda, liderlere Ada’da yeni geçiş kapıları açılması konusunda anlaşmaya varmaları çağrısı yapıldı.

Raporda, Holguin’in de tespit ettiği üzere taraflar arasında “ortak zemin” bulunmaması nedeniyle garantör ülkelerin de katılımıyla daha “geniş formatta” gayrıresmi bir toplantı yapılmasının kararlaştırıldığı anımsatıldı.

– “Eleştirel göz önem taşıyor”

BM Genel Sekreteri Guterres, raporda, “Bu noktada, garantör ülkelerin de katılımıyla düzenlenecek geniş formattaki gayrıresmi toplantıda ileriye dönük sürece ‘eleştirel bir gözle’ yaklaşılması önem taşıyor.” ifadesini kullandı.

Raporda, Guterres taraflara ileriye dönük sürece “ciddiyetle” yaklaşmaları çağrısında bulunurken, Kıbrıs meselesine hala “karşılıklı olarak kabul edilebilir” bir çözüm bulunmasının mümkün olduğuna işaret etti.

BM Genel Sekreteri Guterres, raporda federal çözüm modeline doğrudan atıfta bulunmayarak, “karşılıklı kabul edilebilir” bir çözüme ulaşılması için sürece “eleştirel bir gözle” bakılması gerektiğini kaydetti.

– GKRY’nın sığınmacıları geri itmeleri devam etti

BM Kıbrıs Barış Gücü (UNFICYP) Raporu’nda ise ara bölgede iki tarafın da ihlallerinin sürdüğüne ancak tarafların diyaloğa daha açık bir tutum da sergilemeye başladığına işaret edildi.

Raporda, bazı Rum çiftçilerin son dönemde UNFICYP’in ikazlarına rağmen ara bölgenin kuzey ateşkes hattına yakın kısmındaki faaliyetlerine de dikkat çekilerek, bunun gerginliği arttırdığı ifade edildi.

Raporda, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) sığınmacıları hem “Yeşil Hat” üzerinden hem de denizden geri itme uygulamalarının sürdüğü kaydedildi.

Bu uygulama sonucu aralarında 35 çocuğun da bulunduğu 142 kişinin ara bölgede mahsur kaldığı aktarılan raporda, sorunun 14 Kasım’da çözüldüğü ancak GKRY’nin sığınmacılara ilişkin “geri göndermeme ilkesini” ihlalini sürdürdüğünün altı çizildi.

– GKRY polisine bağlı birimin faaliyetlerinin soruşturulması talep edildi

Raporda, GKRY polisine bağlı “Yabancılar ve Göçmenler Birimi”nin ihlallerinin devam ettiği, söz konusu birimin raporlama sürecinde ara bölgede 137 ihlal gerçekleştirdiği bildirildi.

Yabancılar ve Göçmen Birimi’nin disiplinsiz davranışlarının ve UNFICYP barış gücü personeline karşı da “agresif” hareketlerinin aktarıldığı raporda, BM Genel Sekreteri Guterres, GKRY yönetimince söz konusu birimin faaliyetlerinin soruşturulmasını talep etti.

Raporda, Guterres, barış gücünün güvenliğinin büyük önem taşıdığının altını çizerek, diğer raporlarda olduğu gibi UNFICYP’in görev süresinin uzatılmasını tavsiye etti.

– İki lider New York’ta bir araya gelmişti

BM Genel Sekreteri Guterres’in ev sahipliğinde Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile Rum lider Nikos Hristodulidis 15 Ekim 2024’te New York’ta gayrıresmi yemekte bir araya gelmişti.

Tatar, Rum tarafıyla resmi görüşmelerin ancak Kıbrıs Türk tarafının egemen eşitliğinin ve eşit uluslararası statüsünün teyidiyle mümkün olabileceğini yinelemişti.

– Tatar aynı anlayışla müzakerenin anlam taşımadığını söylemişti

Cumhurbaşkanı Tatar, yemekte BM Genel Sekreteri Guterres ve GKRY lideri Hristodulidis’e, 50 yıldan beri duran BM Güvenlik Konseyi kararlarına bağlı kalmak ve bu kararlar doğrultusunda bir çözüm bulma yönündeki ısrarın gerçeklerden uzak olduğunu ilettiğini belirtmişti.

Son 50 yıldır sürdürülen federasyon temelli müzakerelerin sonuç vermediğini ve en son 2017’de İsviçre’nin Crans Montana kasabasında Rumların masadan kalkmasıyla sürecin çöktüğünü hatırlatan Tatar, aynı anlayışla yeniden müzakere yapmanın hiçbir anlam taşımadığını muhataplarına söylediğini aktarmıştı.

TAK